Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Szukając przymierzy Wielkopolskę elektorowi brandeburskiemu, Małopolskę wojewodzie siedmiogrodzkiemu, a część Litwy Januszowi Radziwiłłowi ofiarował.
Karol Gustaw wspólnie z elektorem odnieśli po trzydniowej bitwie pod Pragą zwycięstwo i Warszawę znowu opanowali, ale nie na długo.
Jerzy Rakoczy siedmiogrodzki wpadł był do Polski i wspólnie ze Szwedami Kraków i Brześć odwiedził, ale się utrzymać nie mógł i opłacić się musiał.
Jan Kazimierz szukał także przymierzy, a żona także wiele mu do tego pomagała.
W tych układach wystawiono na targ dziwnym sposobem koronę polską i obiecywano po Janie Kazimierzu następstwo: to wojewodzie siedmiogrodzkiemu, to Austrii, to elektorowi, jak by to od
króla lub królowej zależało. Cesarz, nie łamiąc przymierzy ze Szwecją, dał pomoc jako król węgierski.
Te posiłki nie przyniosły spodziewanych korzyści, a gdy obliczone były ogromne ,i w niedoli kraju trudne do opłacenia koszta, trzeba było Austrii dać w zastaw solne żupy wielickie.
Królowa bardzo była przeciwna tym z Austrią układom, i nie bez przyczyny.
173. Traktaty welawski, oliwski
Z Moskwą zawarty był rozejm. Z Danią przymierze.
Z elektorem pokój i traktat, 1657, w Welawie, mocą którego elektor od powinnego hołdu z księstwa pruskiego uwolniony został. Najkorzystniejsze było przymierze z Danią.
Wojna duńska odciągnęła Karola Gustawa, a dzielność Stefana Czarnieckiego ścigała go aż w Danii.
Jeżeli podówczas Szwedzi sławni byli zręcznością i szybkością wojennych obrotów, prześcignął ich w tej mierze Stefan Czarniecki.
Jak błyskawica w lotnych ruchach swoich trapił Szwedów i wszelkie ich zapędy niszczył.
Po całej Polszcze ścigał, ścigał w Prusiech, a nareszcie i w Danii sprawności swojej i polskiej dzielności niezatartą zostawił pamięć.
Pokój w Oliwie, 1660, zakończył tę wojnę.