Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Gdy tedy nie było synów po Krakusie panujących, córka jego Wanda rządy objęła, a nie chcąc iść za mąż za Niemca Rytygiera zwojowała go i sama się w Wiśle utopiła.
Bajeczki to wszystko, często bardzo niezgrabne i śmieszne. Smoków na świecie nie ma i co o nich bają, to są bajki.
Co o jego spaleniu powtarzają, to oczywiste brednie, bo siarka bez przystępu powietrza palić się nie może, ani w nieżywym baranie, a tym mniej w brzuchu smoka.
Zmyślone bratobójstwo jest tak brzydka rzecz, że wcale nie czyni zaszczytu temu, co to zmyślił, na wzór bratobójstwa Kaima [Kaina].
Na ostatek powieść o Rytygierze jest wyjęta ze starej historii innych wcale narodów i do Wandy zastosowana. Z takich tedy bajecznych i kłamliwych powieści nic ma nie przyjdzie.

5. Aleksander i Leszki
Powiadają, że po dwa razy, zamiast książąt, po dwunastu panowało wojewodów, że Polacy różnym sposobem swoich Leszków obierali.
Jednego za to na książęcia wynieśli, że Aleksandra Wielkiego zwojował dowcipnym wynalazkiem.
Pozawieszał naprzeciw słońca polerowane blachy i zbroje, nieprzyjaciel rozumiał, że tak wiele jest wojska polskiego, przeląkł się i dał się pobić.
Innego Leszka obrano przez gonitwę konną do mety. Narzucał on kolców pod piaskiem, tylko ścieżkę od nich wolną zostawił.
Konie współubiegających się poupadały, a on ścieżką do mety dobiegł.
Ale gdy się zdrada odkryła, z tronu zrzucony został, a na jego miejsce jeszcze inny Leszek wyniesiony, który zdradę tę odkrył i do mety piechotą dobiegł, czyli też, jak inni
powiadają, kopyta końskie żelazem okuwszy, po kolcach do mety dobiegł. Inny Leszek wojował wiele i obszerne państwo między dwudziestu synów swoich podzielił.
Najstarszy z nich Popiel miał nad nimi zwierzchnictwo.