Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Starania biskupów: kujawskiego Floriana Czartoryskiego i wileńskiego Jerzego Białłozora zagodziło te trudności.
Szły na opłatę srebra kościelne, resztę na sejmach uchwalone podatki miały zaspokoić.

176. Zrywanie sejmów
Ale na sejmach coraz to trudniej było.
Pod te czasy w klęski tak okwite, zrywanie sejmów wchodziło we zwyczaj.
Nie potrzeba było powszechnej wrzawy: dosyć było krzyknięcia veto, to jest nie pozwalam, jednego spomiędzy posłów, a zaraz wszystkie działania na sejmie dopełnione, zniszczone i
dalsze obrady sejmowe przerwane zostały. Dawniej potrzeba było powszechnej wrzawy i niezgody, aby sejm zerwać.
Za Jana Kazimierza,
1652, Siciński poseł upicki krzyknął veto, nie pozwalam, i pierwszy był, który tym sposobem sejm zerwał.
Wszyscy posłowie gniewem na niego obruszeni byli, wszelako uznali prawność podobnego sejmu zerwania.
Odtąd coraz to więcej podobnym zaprzeczeniem tamowane były, zrywane i niweczone sejmów czynności.
Królowa do swych widoków używała tych sztuk, bo nietrudno było jakiegokolwiek posła namówić albo przenająć, aby krzyczał: nie pozwalam.
Królowa, rodem Francuzka, miała nad królem moc wielką.
Potrafiła ona zjednać senatorów, że dla niej bardzo się powolnymi stali, ale między tłumem szlachty trudniej było co dokazać.

177.
Królowa chce następcę na tron naznaczyć
Przyszło na myśl królowej wynieść na tron polski księcia francuskiego.
Nie czekając tedy końca wojen, wyjednała, że od tronu wniesiono na sejm, 1661, aby jeszcze za życia Jana Kazimierza za następcę jego obrany został książę Condé d'Enghien.
Milczenie obydwu izb przerwali: Maksymilian Fredro w senacie a Powalski w izbie poselskiej, wystawując nieprzyzwoitość tego, a naruszenie kardynalnych Rzeczypospolitej ustaw.