Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Tylą strat nabawieni trwogą możni panowie i rada, odnowiwszy w Wilnie unią jagiellońską, zaraz po zgonie Jana Olbrachta, 1499, wysłali poselstwo do Polski, na czele którego był
biskup wileński Tabor, upewniając, że odtąd chcą być w związku z Polską i zawsze jednego mieć nad obu narodami pana, króla a wielkiego książęcia razem.

113. Jan Olbracht.
Kallimach. Szlachta
Panowanie krótkie Jana Olbrachta, a po nim jeszcze krótsze Aleksandra, było obfitsze w prawodawcze bardzo ważne ustawy, aniżeli w jakie inne wypadki.
Dawny nauczyciel, a potem poufalec Jana Olbrachta, zbieg Włoch Buonacorsi, Kallimachem nazywany, projektował, aby szlachty władzę w Polszcze ukrócić.
Z powodu tych pogłosek już szlachta poczęła się o swoje przywileje troszczyć i o ich rozszerzeniu myśleć.
W tymże czasie, 1497, wydarzyła się większa na Wołoszczyźnie w lasach bukowińskich poniesiona klęska.
Wielu podciętymi od Wołoszy drzewami zgnieceni zostali, wielu na długich włosach swoich w pośpiesznym ustępie na drzewach zawisło i tych Wołosza nasadzona wykłuła.
Szlachta za wielką swoich stratę narzekając, wyobraziła sobie, że umyślnie ją za radą Włocha na zgubę Jan Olbracht wyprowadził, aby ją łatwiej mógł zgnębić.
Obawiając się tedy uszczerbku swych swobód, żwawo o ich rozprzestrzenieniu myśleć poczęła, inne stany krzywdzić.
Za Jana Olbrachta, 1496, wzbroniła przystęp stanowi kmiecemu do ziemskich sądów, zabroniła plebejom, to jest kmieciom i mieszczanom, posiadać dobra ziemskie i prelatury (prócz
niektórych), a z dawnych nieszawskich statutów powtórzyła ustawę, że żadnego prawa, żadnego wezwania do wojny czynić nie wolno bez sejmików prowincjonalnych.

114.
Aleksander.
Szlachta
Za Aleksandra, 1505, uchwalono, że król nic nowego nie ustanowi i bez wspólnej rady w sejmie, to jest bez senatu i posłów zgody, oraz że bez sejmu dóbr królewskich
rozdarowywać ani długami obciążać nie może.