Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Już był zniechęcony naród polski do tego domu, gdy w czasie elekcji, po zgonie Batorego, wynosił sobie na tron Zygmunta Wazę, królewicza szwedzkiego z Jagiellonki zrodzonego, który
wracał na tron obu narodów miłe przypomnienie krwi tak długo świetność Rzeczypospolitej utrzymującej.
Zamoyski, pierwsze w narodzie znaczenie mający, wspólnie z narodem tę elekcję popierał. Wszakże znaleźli się, co zaburzyli jednomyślność.
Zborowscy ze swymi stronnikami na pokój ojczyzny niebaczni, przez niechęć do Zamoyskiego, popierali życzenia domu austriackiego i prowadzili na tron [arcyks.] Maksymiliana.
Zamoyski 1588 r.
spod Krakowa ich odparł, na Śląsku pod Byczyną pobił i Maksymiliana jako jeńca do Krasnegostawu zaprowadził i nie wprzód wypuścił, aż się zrzekł swoich do korony polskiej
pretensji. Ale na tym końca nie było.
153.
Dom austriacki chce Polskę na swoją stronę przeciągnąć
Dom austriacki nie przestawał dokładać usilności, aby Polska do jego widoków politycznych przystąpiła.
Korzystał z niezgód, jakie między panami polskimi były, i zawsze znalazł stronnictwo sobie przychylne.
Jezuici, do wielkiej wziętości w Polszcze i na dworze przychodząc, sprzyjali temu stronnictwu.
Mniemano, że z namowy ówczesnego domu austriackiego Kozacy napadali na granice tureckie, co mogło wojnę turecką rozniecić.
Zygmunt III wchodził z tym domem w umowy, stąd urosło wiele pogłosek naród zastraszających, które się pomnożyły, gdy przeciw zdaniu senatu i narodu Zygmunt III wziął
małżonką z domu austriackiego [Annę]. Mniemano, że Zygmunt III chce tronu Austrii odstąpić.
Przyciśnięty był Zygmunt III, 1592, na sejmie inkwizycyjnym do zdania sprawy, gdy mu zarzucano, że przeciw prawom i przysiędze postępował.
Uciszył on umysły obietnicami, ale dalszy czas okazał, że jak dom austriacki nie przestał szukać związków z Polską, tak Zygmunt III nie zrzekł się swojej dla tego domu
przychylności.

154.