Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Tak Leszek Biały zginął, a Swiętopełk w księstwie pomorskim gdańskim umocował się.

64.
Prusacy, Krzyżacy
Konrad, książę mazowiecki, brat Leszka Białego, wcale był innego od brata usposobienia.
Gwałtowny i dziki, zabił starego i zasłużonego w wojnach wojewodę Kristiana [Krystyna], który był Prusaków postrachem.
Od tego czasu nie mógł się Prusakom skutecznie zastawić, a Prusacy łupili i odzierali pobliskie powiaty.
Musiał się im Konrad opłacać, a tym końcem uciskał poddanych i odzierał ich z kożuchów i sukien, aby stosownie do żądania Prusakom suknie, kożuchy i pieniądze odliczył.
Żeby się od napaści zasłonić, wezwał niemiecki zakon mnichów Krzyżaków, na białym habicie krzyż czarny mających, a pogan wojować obowiązanych i nadał im ziemię
chełmińską; z obowiązkiem, aby dla niego Prusaków podbili.
Swiętopełk, książę pomorski, ostrzegał, aby tych mnichów Niemców w środku Lechu nie osadzać, bo to będzie niebezpieczno.
Jakoż wkrótce się pokazało, że Krzyżacy lepiej o sobie niż o Mazowszu myślą.
W prędkim czasie podbili Prusy, a wzmacniani napływem Niemców, którzy się zbiegali pod ich znakami walczyć i łupić, poczęli zdobywać Jadźwingów i Litwę.

65.
Bolesław V Wstydliwy
Bolesław V Wstydliwy po zgonie ojca Leszka Białego pozostał małoletni.
O opiekę nad nim dobijał się Henryk Brodaty, książę śląski, jako najstarszy z najstarszej familii Piastów, i Konrad, książę mazowiecki jako stryj rodzony.
Konrad przemógł i chociaż Bolesław do lat przyszedł, ze swojej nie wypuszczał go kurateli. Bolesław Wstydliwy , ze wszystkich książąt najdłużej panował: lat więcej niż 50.
Był z niego sędzia niesprawiedliwy, rycerz oręża nie lubiący, rządca niedbały.
W tym długim przeciągu panowania jego rozwijały się do ostatka niedole Lechii, w której dla interesu prywatnego lub osobistego powszechny interes ojczyzny cierpiał.

66.