Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Niebawem umierając Henryk uznał za dziedzica Przemysława książęcia [wielko]polskiego.
W tymże czasie wdowa po Leszku Czarnym, Gryfina, zmyśliła była testament nieboszczyka męża swojego, jakoby on przekazywał monarchię polską królowi czeskiemu.
Choćby rzeczywiście były ,takie przekazy, nie miałyby żadnej wagi, ale Wacław, król czeski, stanął w liczbie pretendentów.

73. Przemysław król.
Władysław Łokietek wygnan
Przemysław spomiędzy nich był naprzód szczęśliwy.
Mestwin [Mszczuj], książę pomorski, syn Świętopełka, umierając oddał Pomorze i Gdańsk Przemysławowi, przez to Przemysław stawał się najmożniejszym.
Zjechali się do niego do Gniezna biskupi Lechii i 1295 na króla go namaścili i ukoronowali. Niedługo było z tego ukontentowania.
Margrabiowie brandeburscy zdradą napadli Przemysława i zamordowali go.
Z jego śmiercią wygasła linia męska od Mieczysława III Starego idąca, a Władysław Łokietek bez trudności objął Polskę, czyli Wielkopolskę, Pomorze, Sieradz, Łęczycę i
Krakowskie z Sandomierskiem, czyli Małopolskę.
Od zgonu Krzywoustego nie widziano tak rozległego w domu Piastów panowania, jakie różnym zbiegiem okoliczności połączył i posiadł Władysław Łokietek.
Cieszono się, że polskie królestwo na nowo powstaje. Lecz i tej pociechy niedługo było.
Łokietek upojony szczęściem zaniedbał się, obraził Wielkopolanów, którzy niespodzianie wezwali na tron Wacława czeskiego, królem go polskim ukoronowali, a za nim wszyscy
Łokietka opuścili. Łokietek poszedł na tułacza.
74. Wacław.
Łokietek poprawia się
Krótkie Wacława panowanie i jego starostów rządy były wielką dla narodu nauką, a większą dla Łokietka.
Pielgrzymując z kijem w ręku na miłościwe lato do Rzymu, 1300, rozmyślał nad swymi błędami i nad niedolą, którą go Opatrzności dotknąć podobało się.
Wracając do ojczyzny okazał, że Się w swych błędach postrzegł i poprawił.