Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Jerzy Lubomirski, marszałek wielki i hetman polny koronny, tyle w kraju dla króla i ojczyzny zasłużony, a wielkiej w narodzie wziętości mąż, obstawał żarliwie za prawami przez
takowy wniosek obrażonymi i ściągnął na siebie nienawiść królowej.

178.
Lubomirski prześladowany
Królowej i Mikołaja Prażmowskiego, podówczas biskupa łuckiego i kanclerza, zabiegi wyjednały, że rzucona była na Lubomirskiego potwarz, jakoby
Rzeczpospolitą chciał królów pozbawić, a sam siebie na jej protektora wynieść, jakożkolwiek to nie do rzeczy wymyślone było, jednak zapoznawany przed sejm, 1664, i zaocznie, nie
słuchany, za ich staraniem, na utratę urzędów, majątku i życia skazany. Król spieszył z rozdaniem laski i buławy. Jan Klemens .
Branicki nie przyjął ofiarowanej sobie laski, niegodną być sądził rzeczą z niesprawiedliwości i cudzej krzywdy korzystać. Przyjął ją Jan Sobieski.
Buławę otrzymał umierający Stefan Czarniecki, prawdziwy w obronie ojczyzny bohater, mąż bezinteresowny, nieco przyostry, a Lubomirskiemu niechętny.
Z małego szlachty imienia, mimo położonych zasług do zgonu prawie bez wysokich dostojeństw.
Po jego zgonie buława polna dostała się także Janowi Sobieskiemu, który w przyjaźni z Prażmowskim wnet i wielką buławę otrzymał.
179.
Wojna domowa
Lubomirski zaś ze Śląska, gdzie się był schronił, wezwany od Wielkopolanów, co się za nim oświadczywszy na koń wsiedli, wrócił do Polski.
Król poczynił mu był różne przyrzeczenia, których gdy nie dotrzymał, pomnożyła się Lubomirskiego strona, a lubo król więcej niż dwa razy tyle miał wojska co Lubomirski,
wszelako pod Mątwami, 1666, pobity.
Nie dość tedy było wyniszczenia Rzeczypospolitej, trzeba było, żeby jeszcze w wojnie domowej między królem i stanem szlacheckim w tej walnej bitwie kilkanaście tysięcy ludzi
legło. W Łęgonicach stanęła ugoda, król wrócił Lubomirskiemu dobra i cześć.