Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Jan Kazimierz złożył koronę
Składając koronę Jan Kazimierz przypomniał przed sejmem, że był pierwszy w zaczepce i boju, ostatni w trwodze i odwodzie.
Prawdę mówił i mógł się pocieszać, że wśród nieszczęść za jego panowania przypadłych znalazły się jeszcze dzielne Polaków piersi, dość silne do wydźwignięcia kraju z
ostatniej toni. Składając koronę Jan Kazimierz nie trwożył się nowym ze strony Turcji niebezpieczeństwem, ale złożyć koronę zamierzył, bo mu się tak zdawało.
W ciągu życia swego zmieniał nieraz swój stan. Z młodych lat dzielny rycerz, potem jezuita i kardynał. Po zgonie Władysława IV pozyskał koronę i wdowę jego wziął za ,żonę.
Złożywszy koronę, powrócił do duchownej sukienki i kończył życie we Francji w opactwach sobie wydzielonych.
Rozstanie się jego z narodem na sejmie 1669 [1668] i pożegnanie było czułe.
Przypomnienie niedawnych nieszczęść i strat, że król osobiście niedole narodu podzielał, tych chwil, w których go ,sami Polacy opuścili i znowu przy nim do upadłego stali, że
był ostatni z Wazów i ostatnia cząstka krwi jagiellońskiej, obudziły żałość i nieutulone rozrzewnienie.
Gdy obie izby po raz ostatni do ucałowania ręki królewskiej ruszyły, szczere łzy każdego oblały.
188. Michał Wiśniowiecki
Elekcja nastąpiła.
Mikołaj Prażmowski, już podówczas prymas, i Jan Sobieski, hetman, chcieli promowować książęcia Condé d'Enghien.
Ale niedawne za nim nieboszczki królowej zabiegi tak rozjątrzyły szlachtę, że go ani do kandydacji nie dopuścili, a obruszeni na prymasa i hetmana okrzyknęli królem Michała
Wiśniowieckiego, syna owego Jeremiasza, który był Kozaków postrachem. Przez wojny kozackie stracili Wiśniowieccy fortunę i Michał był wcale ubogi, gdy do tronu powołany został.
Z płaczem przyjął dostojność, której nie czuł się na siłach, aby mógł godnie sprawować. Partia francuska i wszyscy panowie byli mu niechętni.