Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Ponieważ domagano się zupełniejszego prawodawstwa, a zatem za tegoż króla Aleksandra potwierdzono statuta dawne wiślickie, warteńskie [warckie], nieszawskie i różne inne i te w
jedną księgę zebrane zostały i przez kanclerza Łaskiego, 1506, wydrukowane.
Wydrukowanie takie było bardzo użyteczną rzeczą, ale ustawy, o którycheśmy wspomnieli, że za Jana Olbrachta i Aleksandra uchwalono, pokrzywdzały i kmieciów, i mieszczan.

115.
Zygmunt I
Zapomina się człowiek, kiedy mu się wiedzie. Kiedy jest wesoły i w dobrym humorze, rozhukany, dopuszcza się ekscesów. Tak już było ze szlachtą polską.
Gdzie zaś namiętności i zawziętość między niezgody i kłótnie zawita, tam najgwałtowniejszych można się lękać zdarzeń.
Tak było między panami Litwy, gdy Zygmunt I po bracie tron obejmował.
Dlatego Zygmunt prawdziwie wielkim się pokazał, że zdołał niespokojną Litwą i prawdziwie rozhukaną już szlachtą polską szczęśliwie rządzić, a to przez przeciąg bardzo
długi, bo Zygmunt panował lat 42.
Był to pan rządny, lubiący pokój, zgodę, powolny i nieco opieszały, ale niestrudzony, umiejący zachować powagę, dobierać ludzi, a cieszący się wzrastającym światłem wieku i
powolnością obywatelską dla jego życzeń. Był to pan bardzo szczęśliwy, bo zjednał serca wszystkich.

116.
Bunt Glińskiego
Tylko w Litwie namiętności i zawziętość zamieszały domową spokojność i ściągnęły nową na kraj klęskę i o nową stratę Litwę nabawiły.
Gliński, z książąt ruskich pochodzący, przemożny pan, zawzięty na Zabrzezińskiego, zabił go, a niepewny za popełnione przestępstwo przebaczenia podniósł bunt, zamyślając
wskrzesić dawne wielkie księstwo ruskie, przez samych Rusinów od tak dawna zniszczone. Zygmunt w pomoc Litwie nadesłał Firleja, który Glińskiego przepędził.
Gliński uszedł do Moskwy i Moskwę prowadził do Litwy i zdobycie Smoleńska, 1514, ułatwił.
Konstanty, książę Ostrogski, pod Orszą wielkie odniósł zwycięstwo, ale Smoleńska odzyskać nie udało się.