Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Trzeba na to pamiętać, bo następcy Krzywoustego przestają być samowładni, a władać poczyna arystokracja, to jest władanie możnych, tak iż władał krajem nie sam książę
monarcha, ale podzielał jego władzę i z nim wspólnie władał biskup, władał wojewoda i możni panowie władzą najwyższą wespół z panującym kierowali.
PERIOD DRUGI
OD ROKU 1139 DO 1334 LAT 200
LECHIA JEST W PODZIAŁACH
PANUJĄCY KSIĄŻĘTA PIASTOWIE Z MOŻNOWŁADZTWEM
52.
Trzeba znać genealogią
Od czasu Ziemowita aż do zgonu Krzywoustego królestwo polskie utrzymywało się w jedności.
Na krótki czas w panującej familii dzielone, było niebawnie pod jedno berło spajane.
Lecz jak Krzywousty synów podzielił, tak potem w dalszych czasach czas bardzo długi Polska na liczne księstwa podzielona była.
Stąd następujący period, czyli przeciąg lat od roku 1139 do 1333, lat 194, to jest prawie lat 200, nazywamy periodem Polski w podziałach będącej.
W ciągu tych lat 200 było możnowładztwo, bo przemożni panowie wszystko mogli, jak to wraz opowiadać będziemy. Może to opowiadanie wyda się wam trudne, i nie bez przyczyny.
Książęta często jeden po drugim szybko następują, zarazem po kilku ich włada, jest we wszystkim jakoweś zamieszanie.
Żebyście to pojęli, chciałbym znaleźć jak najłatwiejsze sposoby, a przy tym radzę wam, abyście się rozpatrywali w tablicy genealogicznej i uważali, który książę w familii
Piastów brat od brata był starszy, który ojciec, a który stryj lub dziad, syn albo synowiec, albo też wnuk. To dużo ułatwi zrozumienie tego zamętu.
Wreszcie szczera chęć wasza, pilność i natężona uwaga trudności wszystkie, wiem, że pokonają. Dla chcącego nic trudnego.

52.
Podział
Nie od razu możni panowie do wielkiego znaczenia i do władzy przyszli — pomogły im do tego okoliczności, a nade wszystko niezgody książąt panujących.
Już oni z takiej niezgody Bolesława III ze Zbigniewem korzystali; teraz się podały częstsze do tego sposobności w podzielonej Polszcze.