Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Portugalczykowie w koło Afrykę opłynąwszy morzem indyjskich i innych azjatyckich dostarczali towarów, Hiszpanie zaś z Ameryki niedawno odkrytej i zajętej nowe płody dowozić
poczęli i srebra wiele przywozili, przez co wartość pieniędzy bardzo spadła, bo się ich namnożyło i każdemu było łatwiej pieniądze pozyskiwać.
To co Portugalczycy lub Hiszpanie przywieźli: korzenie lub inne towary, to handlarze Niższych [Dolnych] Niemiec dostarczać poczęli na Morze Bałtyckie i ich okręty mieszały się z
okrętami hanzeatyckimi. Wielka część towarów, które Polska niegdyś z południa dostawała, obróciła w tym wieku drogę przez Morze Bałtyckie.
W tymże wieku państwa zachodnie w ludność podrosłe, a zaburzone, potrzebowały coraz więcej zboża, a nade wszystko żyta i pszenicy. Polska im jej dostarczała, a to przez Gdańsk.
Zboża niezmiernie wiele z Polski wychodziło i to ją bogaciło, a to zboże najwięcej szło przez Gdańsk.
Tym sposobem Gdańsk i pobliskie miasta pruskie podrosły i na sobie się znały. Gdańsk kilka razy zuchwale się stawiał.
Nie był kontent, że Zygmunt August począł mieć swoje na Morzu Bałtyckim okręty.
Lecz i te miasta przeparte zostały, stały się powolniejsze i w nich Zygmunt August Rzeczpospolitą naprawiał.

134.
Trudności do zjednoczenia uprzątane
Co do zjednoczenia dwu państw zachodziły jeszcze wielkie przeszkody. Litwa nie chciała po to jechać do Polski, a Polska nie chciała do Litwy.
Zygmunt August wyszukiwał pogranicznych miasteczek, gdzie zwoływał senat i posłów obu narodów.
Litwa zbierała się niechętnie i kwaśno; jak ,to panom swe tytuły książęce zarzucić, swych senioralnych praw nad szlachtą wyrzec się, to było nieznośno, a za pretekst
narzekania służyło wymaganie od szlachty polskiej zwrócenia, czyli odstąpienia Podlasia, Wołynia i Ukrainy.
Zygmunt August łagodził, przekładał, przekonywał, namawiał, sam z siebie przykład dawał.