Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Stanisław August przeniósł mieszkanie do Petersburga, gdzie życia dokonał, od imperatora Pawła jako król pogrzebiony.

223.
Polacy pocieszeni
Cesarz Paweł łaską swoją uwalniając Kościuszkę i Polaków z niewoli, szczególniejszy wzgląd dla Kościuszki okazał i chciał go pocieszać upewnieniem, że
ojczyzna jego ma swój byt na kuli ziemskiej, nie może być narodem od siebie zależącym, ale może być szczęśliwą pod pieczą berła rosyjskiego, które jej język, wiarę, prawa i
zwyczaje zachowa. O zdarzeniach, które Polaków pocieszyły, nie powiem.
Nadto są to bliskie czasy, wiele by o nich było mówić, wasi ojcowie i krewni mają co o nich powiadać, od nich posłyszycie.
W dzisiejszym rzeczy stanie dawna Polska pod różnymi zostaje panowaniami.
Pod każdym cieszy się różnymi przywilejami, pod każdym zapewnione ma sobie naddziadów swych język i narodowość.
Część jej składa dzisiejsze Królestwo Polskie, w którym skądkolwiek przybyły Polak w prawa obywatela polskiego wchodzić może.
Błogosławcie, dzieci, pamięć tego, co imię narodu i znaczenie jego dźwignął.
Rozczytujcie się w dziejach dawnej Polski, znajdziecie w nich wiele błędów i wykroczeń, jakie przodkowie nasi popełnili, i wiele dobrego.
Taki jest skutek wykroczeń, że za nie odpokutować trzeba. Dopuściła to Opatrzność na Polskę, że za grzechy przodków przecierpiała.
Korzystajcie, dzieci, z tej wielkiej nauki i strzeżcie się błędów, w które przed wieki Polacy popadali.
Ale razem poznawajcie cnoty przodków waszych, ile przywilejów sobie udzielonych godnie i wyrozumiale użyć umieli, ile krajowi i rodakom w obywatelstwie i na urzędach pożytecznymi
byli, ile wiernymi i powolnymi prawu i panującym, ile ich miłowali, a do narodowości i ojczyzny duszą i sercem przywiązali byli.