Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Krakowa utrzymać się nie udało, od Prusaków zajęty, a w polu działania poczęły się ścieśniać pod Warszawę, ponieważ ta od Rosjan i Prusaków oblężona została.
Dociskał już oblężonych wielki niedostatek, gdy wielkopolskie Mniewskiego powstanie wsparte przez Jana Henryka Dąbrowskiego i Madalińskiego odciągnęło spod Warszawy króla
pruskiego z całym jego wojskiem. Lecz już wówczas nowe siły rosyjskie z dala postępowały. Tymczasem w stolicy więcej jak w Wilnie poczęły się objawiać stronnictwa.
Lud podburzony był przeciw uwięzionym za postępowania polityczne. Wskutek tych poburzeń nastąpiło za wyrokiem lub bez wyroku wieszanie.
W takich chwilach burzliwych nikt nie był pewny życia swojego.
Burzliwa partia do gwałtowności skłonna, co lud poburzała, przybierała nazwisko hugonistów, jakoby na ich czele stał Hugo Kołłątaj w Najwyższej Radzie zasiadający, a do
gwałtowniejszych kroków pochopniejszy. Kościuszko powściągał te gwałtowności i wiele miał z tego powodu strapienia.

222.
Trzeci rozbiór
Tymczasem Wilno niedostateczną obronę mające Rosjanie zajęli, Suworow Brześć przeminął i zmierzał, aby się z Fersenem połączyć.
Kościuszko pośpieszył, aby temu zapobiec. Pod Maciejowicami od Fersena pobity, ciężkimi okryty ranami, dostał się do niewoli.
Suworow zdobył Pragę, przez kapitulację zajął Warszawę. Wojsko polskie upadłe na sercu niknęło, ustępując pod Radoszycami i Końskiemi, broń złożyło.
Król wezwany do Grodna opuścił Warszawę i w Grodnie 1795 r. 25 listopada, w rocznicę koronacji swojej, koronę złożył.
Trzy sąsiednie mocarstwa tą resztą Polski, 1796, podzieliły się. Pilica, Wisła, Bug i Niemen rozgraniczały ich; punktem zetknienia trzech granic był na Podlasiu Niemirów.
Polska z rzędu mocarstw i narodów aż do imienia wykreśloną została. Tak chciała Opatrzność.