Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Jakoż coraz więcej wychodziło ludzi pięknie usposobionych do posług Rzeczypospolitej. Polska sił i czucia nabierała i do nowych gotowała się usiłowań.

213.
Stosunki polityczne mocarstw
Zdawało się, że imperatorowa Katarzyna II ma jakieś zamiary na Turcję.
Żeby się z nią widzieć król Stanisław August jeździł do Kaniowa i powróciwszy stawiał posąg Jana Sobieskiego na koniu Turków tratującego; zdawało się, jakoby pragnął do
wojny z Turcją należeć. Ale aby Polska z Turcją wojowała, było rzeczą niepodobną, gdy w trwałym z Turcją zostawała pokoju i nie miała najmniejszej do zrywania jego przyczyny.
Rosja zaś toczyła wojnę ze Szwecją i z Turcją. Wzrost Rosji począł zwracać uwagę niektórych dworów.
Prusy i Anglia zamierzały położyć tamę i zachęcały Polskę, aby do tego przystąpiła i zerwawszy traktaty z Rosją uwolniła się od gwarancji i niepodległość odzyskała.

214. Sejm Czteroletni
Właśnie nadchodził czas sejmu 1788 r.
Otwarty pod laską Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Sapiehy zawiązał dla zabezpieczenia obrad swoich konfederację sejmową. Na nim pokazały się rozerwane zdania.
Król i wielu panów byli za tym, aby z Rosją nie zrywać.
Lecz po niejakim czasie król opuścił swe zdanie i ściśle się ze stroną liczniejszą, a na sejmie przewagę mającą, połączył, tak iż powtarzano: król z narodem, a naród z
królem. Z Prusami traktat zawarty został i w przypadku potrzeby pomoc od Prus przyrzeczona.
Została jednak w sejmie partia Branickiego, nie chcąca związku z Rosją opuszczać; ta składała opozycją.
W takim położeniu rzeczy działania sejmowe niezmiernie przewlekane były, gadaniny mnożyło się, wprowadzane były uboczne, mniej ważne przedmioty, a tak nie tylko czas się
marnował i sejm na lat kilka przeciągnął, ale dopełnienie nawet ustaw utrudzone było. Najdowodniej się to okazało na wojsku.