Lelewel Joachim - Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane

Nie tylko przez to Wiedeń uratował, ale był początkiem zupełnego Turków z Węgier wyparowania, gdzie Turcy od dawna większą część tego kraju posiadali.
Wielką tedy zdziałał Austrii przysługę, dla Polski i siebie nic nie pozyskawszy. Nie zaniechał on wojny z Turcją.
Tym końcem andruszowski doczesny pokój, w trwały grzymułtowski [Grzymułtowskiego], 1686, zamienił.
Ponawiał tedy wyprawy przeciw Turkom, zawsze w nadziei, że dla syna jakie księstwo, przynajmniej Mołdawię, pozyszcze. Ale go Austria zawodziła i niczego dopiąć nie mógł.
191.
Domowe kłótnie
Większe on jeszcze miał strapienie, bo mu żona w domu spokojność kłóciła, a niezgody panów nie dały mu pokoju. Niechętni mu byli w Litwie panowie.
Sobieski przeciw nim wyniósł podupadłych Sapiehów. Przeciw Sapiehom powstali Brzostowscy i Litwa coraz w większy odmęt wpadała.
Gdy królowa na Austrię się pogniewała, stronnicy Austrii zamyślali Sobieskiego z tronu wyzuć i Sobieski doznał tego, co z jego przyczyny doznawał niegdyś król Michał.
Najzgryźliwsze może były domowe od małżonki niepokoje. Niespokojna kobieta, nie przestawała różnych facjend; a niechęciła się zawzięcie ku wielu osobom.
Znienawidziła nawet własnego syna Jakuba. Zmartwienia wpędziły w grób króla Sobieskiego.
Patrzał on na wiele gorszących zdarzeń, z nienawiści, jaką do syna Jakuba powzięła, a tego już nie widział, jak ta zawzięta matka przeszkodziła do wyniesienia tegoż jej syna
Jakuba na tron po ojcu.
192. August II .
W bezkrólewiu nie było jedności. Rozerwała się elekcja, 1696. Jedni obrali Francuza, księcia Contiego, inni elektora saskiego.
Elektor August II bliższy, prędzej mógł do Polski przybyć. Conti później pod Gdańsk przypłynął, słabą miał od Francji pomoc, a zatem przed Sasami ustąpić musiał.
August II miał niechętnych, a w Litwie rozruchy w domową się wojnę zamieniły.